سازندگی و خودسازی در اردوهای جهادی

بدون شک دوران دفاع مقدس یکی از برجسته ترین نقاط تاریخ ایران خواهد بود اما نمی توان این موضوع را کتمان کرد که در پس هر جنگی ویرانی و آسیب های بسیاری وجود دارد و در جنگ تحمیلی هشت ساله کشورمان با رژیم بعث عراق نیز آسیب های فراوانی به بسیاری از سخت افزارهای کشور و صدالبته آسیب های بسیاری بر زندگی مردم وارد شد. حال بر این موضوع تبعیض های پیش از انقلاب و فقر و محرومیت های آن دو را نیز بیفزایید!
راهکار رفع محرومیت ها
با نگاهی اجمالی می توان فهمید کشور پس از پایان جنگ با هجمه گسترده ای از کارهای زمین مانده روبرو بود و تنها نکته ای که در این سال ها بر ماجرا افزوده می شد تشدید تحریم هایی بود که با خیال بر زمین زدن ایران وضع می شد. اما آیا تکلیف در این خصوص چه بود؟
رهبر معظم انقلاب اما با تدبیری بجا و در جهت رفع محرومیت ها دستور به تشکیل گروه های جهادی داد. گروه هایی که خیلی زود با لبیک گفتن جوانان انقلابی کشورمان به ندای رهبری در سراسر کشور حضور یافتند و این شروعی بود بر زندگی جهادی.
در سال های اخیر اردوهای جهادی تبدیل شده است به پنجره ای برای دیدن زندگی با نگاهی متفاوت و ارائه سبکی متفاوت از زندگی. اما بهتر است پیش از تشریح هرچه بیشتر ابعاد مختلف فضای زندگی جهادی برای درک بهتر چگونگی برگزاری اردوهای جهادی با مسئول سازمان بسیج سازندگی استان تهران همکلام شویم.
اجرای طرح هجرت3 با مشارکت دانش آموزان
سرهنگ عبدالله اصغری مسئول سازمان بسیج سازندگی استان تهران در گفت و گو با گزارشگر کیهان در این خصوص می گوید: «طرح هجرت 3 یکی از طرح هایی است که فعالیت های جهادی در قالب آن با همکاری آموزش و پرورش در تابستان اجرا می شود. ما در این طرح به دنبال اهدافی مثل بهره مندی از توانمندی های جوانان درجهت غنی سازی اوقات فراغت آنها، تقویت مبانی اعتقادی و اخلاقی دانش آموزان، کمک به دولت در جهت کاهش هزینه ها، تقویت فرهنگ مشارکت پذیری جوانان و ایجاد فضایی مناسب برای فعالیت های گروهی هستیم.»
وی می افزاید: «این اردوها در سال 94 از 29تیر آغاز شده است و تا 25 شهریور ادامه خواهد داشت. مدت این اردوها 10 روز است و دانش آموزان در این مدت به زیربناسازی و بهسازی مدارس و آموزشگاه ها می پردازند. خواهران در این اردوها طراحی های درونی و بحث رنگ آمیزی را انجام می دهند و وظیفه انجام دیوارنویسی و تعمیر میز و نیمکت ها بر عهده آقایان است.»
صرفه جویی کلان در هزینه ها
اصغری در ادامه می گوید: «براساس برنامه ریزی های انجام شده در سال جاری تعداد 303 آموزشگاه در سطح استان تهران تحت پوشش قرار می گیرند. با مشارکت دانش آموزان در این اردوها صرفه جویی بسیاری در هزینه ها می شود. بطور مثال هزینه خریداری یک میز و نیمکت 100هزار تومان است اما در این اردوها با 30 هزار تومان یک میز و صندلی مجددا بازسازی می شود. طبق برآوردهای صورت گرفته در اردوهای طرح هجرت امسال نزدیک به 13 هزار میز و صندلی بازسازی خواهد شد. همچنین نزدیک به 250 هزار متر از دیوارهای آموزشگاه ها رنگ آمیزی می شود و در ادامه نزدیک به 27 هزار متر از فضای آموزشگاه ها نیز دیوارنویسی خواهدشد.»
اعزام جهادگران به نقاط محروم
پس از شنیدن صحبت های اصغری در خصوص اردوهای جهادی درون شهری که در قالب طرح هجرت به اجرا می رسد به بررسی اعزام جهادگران به نقاط محروم کشورمان می پردازیم. اردوهایی که این روزها علاوه بر رفع محرومیت ها هنگامی که با دوری از خانواده و امکانات و رفتن به دوردست ترین نقاط کشور همراه می شود خود به سبکی از زندگی اسلامی در راستای خودسازی تبدیل می شود. برای بررسی این موضوع سراغ یکی از جهادگران جوان اما پردغدغه کشورمان می رویم.
محمدامین میرجی مدیر گروه جهادی سلمان در گفت و گو با گزارشگر کیهان می گوید: «گروه جهادی ما سه سال است که تاسیس شده است و در استان های کرمان و هرمزگان فعالیت دارد. ما در 12 روستادر منطقه بشاگرد فعالیت داریم. اغلب فعالیت های ما در حوزه های قرآنی و مباحث احکام است و حتی یک دوره اردوی مشهد نیز برای نفرات برتر این کلاس ها برگزار کردیم.»
وی می افزاید: «ما در مباحث فرهنگی، احکام و امامت بصورت مستمر در طول دو سال اخیر در کنار مردم منطقه بوده ایم و این حضور محدود به ایام اردوهای ما نیست و در مناسبت هایی همچون عید غدیر و دهه فجر نیز ما تلاش می کنیم تا در کنار مردم مناطق محروم باشیم.»
این جهادگر 22 ساله در پاسخ به سوال گزارشگر کیهان در خصوص دغدغه اش از حضور در فضای جهادی می گوید: « برای آغاز کار تنها دغدغه ما گفتار رهبر معظم انقلاب درباره تشکیل گروه های جهادی بود و فقط به این فکر بودیم که حرف ایشان روی زمین نماند و البته در ادامه توانستیم تشکیلات و مجموعه ای مناسب این فعالیت را ایجاد کنیم.»
میرجی در ادامه می گوید: «مسئولان در مواجهه با اردوهای جهادی به دو دسته تقسیم می شوند. دسته ای مسئولان محلی هستند که وضعیت مردم را مشاهده می کنند و با ما همکاری دارند و دسته دیگر مسئولان استانی هستند که درصد همکاری آنها کمتر است.»
پیشنهاد به جوانان
این جوان جهادگر خطاب به دیگر جوانان کشورمان می گوید: «پیشنهاد من این است که جوانان حداقل یکبار هم که شده فضای اردوهای جهادی را تجربه کنند. ما خودمان نیز در اردوها به دنبال حضور افراد ثابت نیستیم. خیلی از همین جوانانی که یک بار با ما همراه می شوند روزهای پس از اردو سراغ ما را می گیرند و از ما می خواهند تا برنامه ای برای آنها تدارک ببینیم زیرا نسبت به خودشان و همچنین نسبت به جامعه دغدغه پیدا کرده اند.»
وی در پایان تاکید می کند: «باید گروه های جهادی برای حضور در مناطق محروم برنامه پنج یا 10 ساله داشته باشند و با شناسایی مناسب حضور مستمر در این مناطق بعمل آورند.»
اصلاح سبک زندگی دغدغه اصلی
در اردوهای جهادی
مصطفی صادق نیا مسئول گروه جهادی معبری به آسمان نفر بعدی است که با او هم صحبت می شویم.
جهادگر برتر کشور در سال 91 در توضیح نحوه آغاز فعالیت های جهادی خود و در ادامه فعالیت های گروه جهادی معبری به آسمان می گوید: «کار جهادی را از سال87 و با رفتن به روستای کُنجه از مناطق محروم استان خراسان جنوبی شروع کردیم و در ادامه نیز در طی هفت سال 15 اردو در استان کرمانشاه، یک دوره اردو در خوزستان و یک دوره اردو نیز در مناطق سنی نشین استان کردستان برگزار شد. دغدغه از ایجاد گروه معبری به آسمان در مرحله اول خودسازی نیروهای جهادی و در ادامه خدمت رسانی به مردم مناطق محروم در عرصه های متفاوت بود و نقطه مشترک این اهداف ما اصلاح سبک زندگی هر دو گروه یعنی جهادگران و مردم مناطق محروم کشورمان بود.»
وی می افزاید: «همان طور که گفته شد ما در مجموع 18 دوره اردو برگزار کردیم. در طی سال های اخیر 200 روستای بخش سر فیروزآباد استان کرمانشاه تحت پوشش فعالیت های جهادگران معبری به آسمان بوده است و در مجموع ساخت 10 مسجد، 2 غسال خانه، 2 خانه عالم، ساخت یک خانه برای خانواده ای محروم، ترمیم مدارس روستاها، ساخت 20 سرویس بهداشتی، برنامه ریزی جهت آبرسانی به روستاها و ترمیم منازل روستایی در کل روستاها بخشی از فعالیت های عمرانی مجموعه در مناطق محروم بوده است.»
صادق نیا ادامه می دهد: «ما علاوه بر عرصه عمرانی در زمینه های بهداشتی، اعتقادی، فرهنگی و ورزشی نیز در مناطق خدمت رسانی می کنیم. در سال های گذشته در زمینه بهداشتی برگزاری کلاس های آموزشی، ترمیم دندان 2000 نفر از روستائیان با حضور پزشکان برجسته و ویزیت 15000 هزارنفر روز از اهالی از جمله فعالیت های معبری به آسمان در مناطق محروم کشورمان بوده است.»
مشارکت روحانیون در فعالیت های اعتقادی
جهادگر برتر کشور در سال 91 بیان می کند: «در زمینه های اعتقادی نیز تلاش شده است تا با حضور نزدیک به 30 روحانی توانمند فعالیت های مذهبی و پرسش و پاسخ هایی با محوریت موضوعات مربوط به احکام و عقاید برقرار شود و در کنار این موضوع راه اندازی هیئت های روستایی و برگزاری مراسم های ماه مبارک رمضان و همچنین ماه محرم با همکاری جهادگران در روستا ها از دیگر فعالیت های اعتقادی گروه بوده است. در حوزه فرهنگ نیز محور فعالیت ها کار بر روی سبک زندگی بوده است و تمام تلاش مجموعه این بوده است که سبک زندگی اسلامی در میان مردم منطقه و جهادگران رواج یابد.»
وی تصریح می کند: «بخش پایانی برنامه ها هم برنامه های ورزشی بوده است که در این حوزه فوق العاده موفق بودیم و بطور مثال برنامه ای با عنوان قوی ترین مردم روستا با همکاری بچه های جهادی در مناطق برگزار شد که با استقبال بی نظیری مواجه شد و البته هدف اصلی گروه در عرصه ورزشی احیای برنامه های بومی منطقه بوده است و به همین منظور در منطقه زورخانه ای نیز احداث شد. در مجموع در حوزه ورزش عملکرد گروه به گونه ای بود که مردم با وجود دغدغه های زیادشان حاضر شدند پس از مدت ها دوباره در عرصه های ورزشی حاضر شوند.»
نیاز به آموزش برای توسعه اقتصادی مناطق محروم
مسئول گروه جهادی معبری به آسمان عنوان می کند: «غالبا شغل مردم این مناطق دامداری و کشاورزی است و مردم منطقه اتفاقا در این حوزه ها توانمند هستند اما در مباحث علمی و آموزشی ضعیف هستند و با توجه به کم آبی منطقه مردم نیازمند تدبیر دولت هستند.»
صادق نیا در ادامه در خصوص روند جذب جهادگران می گوید: «اکثرا جذب نفرات ما با تبلیغات خود جهادگران و همچنین پخش کلیپ های اردوهای قبلی صورت می گیرد و ما در هر اردویمان دست کم 200 نفر را به مناطق اعزام می کنیم و برگزاری اردوی جهادی خانوادگی نیز راهکار دیگری برای بازتاب فعالیت های ما بوده است زیرا هر چقدر بازتاب فعالیت های جهادی در خانواده ها، دانشگاه ها، مدارس و حوزه ها بیشتر شود موجب استقبال بیشتر بچه ها می شود و در خصوص تاثیرگذاری اردوها نیز می توان به همین موضوع کفایت کرد که بچه ها در اردوها حتی پول توی جیب خودشان را هم برای رفع مشکلات مردم منطقه هزینه می کردند و بودجه بسیاری از پروژه ها توسط خود بچه ها تامین شده است.»
وی خاطرنشان می کند: «طبیعتا هر کسی که بخواهد وارد فضای جهادی شود از ابتدا به مشکلاتی بر می خورد چون اردوی جهادی کاری تعریف نشده در کشور است و مسئولان با خود کنار نمی آیند که تعدادی جوان با گذشتن از امکانات و رفاه زندگی معمولی شان با افتخار به دنبال انجام بدترین کارها هستند و این در حالی است که نیروهای رسمی برخی ادارات با التماس مسئولان هم به همین مناطق محروم نمی روند. ما در بیشتر جاهایی که کارها را پیگیری می کردیم مایوس می شدیم چه در سطح کلان و چه در سطح پایین و در این میان همواره مسئولانی بوده اند که با مساعدت ها و نامه نگاری هایشان باعث حل شدن مشکلاتمان شده اند.»
اعزام 66 گروه جهادی از تهران به مناطق محروم
پس از شنیدن صحبت های صادق نیا در خصوص موانع موجود در مسیر فعالیت های جهادگران مجددا سراغ اصغری می رویم.
مسئول بسیج سازندگی سپاه استان تهران به گزارشگر کیهان می گوید: «علاوه بر طرح هجرت دیگر قالب برپایی طرح های جهادی حضور گروه های جهادی در مناطق محروم است در همین زمینه تعداد 80 گروه در سطح استان تهران به فعالیت می پردازند که از این تعداد 66 گروه جهادی در تابستان جاری به مناطقی از استان های تهران، آذربایجان شرقی، خوزستان، لرستان، کرمانشاه، ایلام، مرکزی، اصفهان و مازندران اعزام می شوند. این گروه ها همه ساله علاوه بر تابستان در تعطیلات نوروز نیز به مناطق محروم کشورمان اعزام می شوند که برای این منظور 20 روز پیش از شروع اردو جهت شناسایی به مناطق اعزام می شوند.»
حضور بیش از 2000جهادگر در مناطق محروم
اصغری تصریح می کند: «در مجموع در تابستان جاری 2هزار و 100 نفر از جهادگران استان تهران در اردوهایی 12 روزه به مناطق محروم و کم برخوردار استان های ذکر شده اعزام می شوند. این نفرات در مناطق یاد شده به فعالیت های عمرانی همچون ساخت مسجد، مدرسه و خانه بهداشت می پردازند و در کنار این فعالیت ها به انجام امور فرهنگی و همچنین فعالیت هایی در حوزه سبک زندگی می پردازند. مشاوره دادن در خصوص توسعه صنایع دستی در روستاهای مستعد، اصلاح باغات و افزایش سرانه تولید و همچنین اعزام تیم های درمانی از دیگر فعالیت های گروه های جهادی است.»
اصغری ادامه می دهد: «غنی سازی اوقات فراغت جوانان، انجام اقداماتی در جهت دامداری، آشنایی با فرهنگ کار گروهی، کمک به توسعه و سازندگی و در کنار این مسائل ارائه مشاوره در حوزه اقتصاد مقاومتی از جمله اهداف اصلی گروه های جهادی در فعالیت های خود در مناطق محروم است. در بحث اقتصاد مقاومتی سپاه علاوه بر مشاوره در راستای اشتغال زایی بودجه ای را نیز برای همه استان ها در نظر می گیرد و تلاش می کنیم با ارائه این اعتبارات از مهاجرت مردم از روستاها جلوگیری کنیم. به طور مثال در استان تهران رقم اعتبارات اختصاص یافته 12 میلیارد تومان است که با این رقم در سال جاری بیش از هزار عنوان شغل ایجاد شده است.»
مسئول بسیج سازندگی استان تهران عنوان می کند: «کمک به آبادانی و سازندگی کشور، محرومیت زدایی در نقاط دور دست و بکارگیری جوانان سه ماموریت مورد نظر رهبری در برگزاری اردوهای جهادی است.»
این مقام مسئول در پایان خاطرنشان می کند: «دلیل عدم استمرار فعالیت گروه های جهادی محصل بودن بسیاری از جهادگران است. بسیاری از گروه های جهادی متشکل از دانشجویان و دانش آموزانی هستند که تنها در اوقات فراغت خود در تعطیلات نوروز و تابستان فرصت حضور در مناطق محروم را دارند. البته علاوه بر اردوهای جهادی بلندمدت در طول سال نیز اردوهایی یک روزه در قالب حلقه های صالحین در سطح استان برگزار می شود و یا اقشار خاصی همچون قشر بسیج مهندسین کشاورزی در روستاهای نیازمند در خصوص موضوعات کاشت و برداشت و افزایش سرانه تولید در مناطق حضور می یابند.»
بدون شک موضوعی که در این میان حائز اهمیت است بررسی هرچه بیشتر تفکر حاکم بر اردوهای جهادی و البته آثاری است که از آن برجای می ماند. 
*منبع : روزنامه کیهان